Okres Paleoindiański

Pierwsi ludzie pojawili się na terenie Nowego Świata, w tym także na Południowym Zachodzie w epoce lodowcowej i współcześnie nazywani są przez archeologów Paleoindianami, a okres w którym żyli okresem paleoindiańskim. Obecne dane sugerują, że droga, którą mieliby przyjść (lub przypłynąć) do Nowego Świata prowadziła z północno-wschodniej Azji i Syberii (Czukotka) na Alaskę i dalej na południe wzdłuż wybrzeży lub przez wnętrze kontynentu. Pomost lądowy pomiędzy Azją i Ameryką, który istniał w epoce ostatniego zlodowacenia, nazywany jest Beringią (dzisiaj znajduje się tam Morze Beringa). Wydaje się, że proces migracji z Azji do Ameryki nie odbywał się intencjonalnie, na zasadzie chęci odkrywania nowych lądów, ale bardziej był przejawem naturalnego podążania za migrującymi i przemieszczającymi się zwierzętami, na które polowano.

We współczesnej nauce istnieją dwie główne teorie dotyczące chronologii pojawienia się ludzi w Nowym Świecie. Pierwsza z nich to teoria „pre-Clovis” (termin używany głównie w Ameryce Północnej) lub „długa chronologia” – częściej nazywana tak w Europie, która datuje moment przyjścia ludzi do Nowego Świata i najstarsze stanowiska związane z kulturami ludzkimi w Ameryce na okres około 35–40 tysięcy lat temu. Druga natomiast określana jest terminem „Clovis-first” lub „krótka chronologia”  i zgodnie z nią społeczności kultury Clovis jako pierwszej kultury paleoindiańskiej w Ameryce pojawiły się na terenie Nowego Świata dopiero około 13 tysięcy lat temu. Określenie momentu przybycia pierwszych ludzi na tereny Ameryk stanowi obecnie trudne zadanie, jednak wydaje się, że pojawili się oni na tym obszarze co najmniej około 20 000 lat temu (w 2022 r. opublikowane zostały nowe dane, które podkreślają, że obecność ludzi na Południowym Zachodzie sięga nawet do 37 000 lat temu).

Pierwsi Paleoindianie tworzyli społeczności zbieracko-łowieckie. Łowcy kultur Clovis i Folsom z okresu paleoindiańskiego polowali głównie na wielkie zwierzęta epoki lodowcowej, tzw. megafaunę plejstoceńską, m.in. mamuty i nieco mniejsze od nich mastodonty (rozmiarami podobne były do słoni indyjskich – ich wysokość sięgała 3 m, natomiast wysokość mamutów dochodziła do ponad 4 m) w przypadku kultury Clovis oraz wielkie bizony i karibu w kulturze Folsom.

Południowy Zachód jest miejscem niezwykle ważnym dla początków badań nad pojawieniem się pierwszych ludzi w Ameryce, bo to obszar, gdzie już w latach 20. i 30. XX wieku odkryto pierwsze eponimiczne stanowiska kultur Clovis i Folsom, takie jak Blackwater Draw koło Clovis czy Folsom w dzisiejszym stanie Nowy Meksyk oraz stanowiska Dent i Lindenmeier w Kolorado; tu także powstawały zręby archeologii okresu paleoindiańskiego.